“Porajmos: Unutulmaması Gerekenler”
Romani Godi Derneği, İstanbul Roman Hakları Federasyonu ve Ataşehir Belediyesi iş birliğiyle, 2 Ağustos Roman Soykırımı Anma Günü kapsamında anlamlı bir anma programı düzenlendi. Etkinlik, 2 Ağustos 2025 Cumartesi günü Ataşehir İnal Aydınoğlu Kültür Merkezi’nde gerçekleştirilirken, Roman toplumunun hafızasında derin izler bırakan “Porajmos”un (Roman Soykırımı) unutulmaması ve hatırlama kültürünün güçlendirilmesi hedeflendi.
Tarihle Yüzleşme ve Toplumsal Hafızaya Katkı
Anma etkinliği, Nazi rejimi tarafından sistematik biçimde gerçekleştirilen Roman Soykırımı’nda yaşamını yitiren yüzbinlerce Roman ve Sinti’yi anma amacı taşıdı. Özellikle 2 Ağustos 1944’te Auschwitz-Birkenau toplama kampında kalan son 4.300 Roman kadın, çocuk ve yaşlının gaz odalarında katledilmesi, bu tarihin Romanlar için bir toplu hafıza ve yas günü olarak kabul edilmesine neden oldu.
“Porajmos: Unutulmaması Gerekenler” Sergisi Yoğun İlgi Gördü
Etkinlik saat 14.30’da, “Porajmos: Unutulmaması Gerekenler” başlıklı bir fotoblok sergisiyle başladı. Üç gün süreyle açık kalan sergide, Roman Soykırımı’ndan sağ kurtulanların tanıklıkları, döneme ait fotoğraflar, arşiv belgeleri ve soykırım sürecine dair bilgilendirici içerikler yer aldı. Sergi, yalnızca tarihsel bir belge sunmakla kalmadı; aynı zamanda izleyicileri derin düşünmeye ve toplumsal hafızanın bir parçası olmaya davet etti.
Roman Kültüründen Ağıtlarla Müzik Dinletisi
Anma programı kapsamında Jelem Jelem başta olmak üzere Roman kültüründen ağıtların sergi sırasında dinlendi. Dinleti, hem geçmişe saygı hem de kültürel dayanışma ve birlik mesajı taşıdı.
Panel: “Hafıza, Porajmos ve Birlikte Hatırlama”
Saat 15.15’te başlayan panelin başlığı “Hafıza, Porajmos ve Birlikte Hatırlama” olarak belirlendi. Moderatörlüğünü İstanbul Roman Hakları Federasyonu’ndan Bülent Alaycı’nın üstlendiği panelde, Roman topluluklarının hafıza mücadelesi, soykırım sürecinden hikayeler, kaybedilenlerin, sağ kurutulanların, kültürel direnişin önemi ve insan hakları çerçevesinde Porajmos’un bugüne uzanan etkileri tartışıldı. Panelin konuşmacıları arasında artivist Okan Kemancı, Civil Rights Defenders’tan Sinan Gökçen ve Romani Godi Derneği’nden Fatoş Kaytan yer aldı.
Yoğun Katılım ve Kurumlararası Dayanışma
Etkinlik, geniş bir katılımcı yelpazesine ev sahipliği yaptı. Sergi bölümüne 100’den fazla insan ilgili gösterir iken, panel oturumuna ise 55 kişi katıldı. Katılımcılar arasında Ataşehir Kent Konseyi Başkanı, mahalle muhtarları, Ataşehir Belediyesi Kültür İşleri Müdürlüğü yetkilileri, Roman sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri ve insan hakları alanında çalışan kurumlar yer aldı.
Esenyurt, Üsküdar, Küçükçekmece, Ümraniye ve Ataşehir başta olmak üzere İstanbul’un farklı ilçelerinden gelen Roman derneklerinin yanı sıra, İnsan Hakları Derneği, Civil Rights Defenders, İyiliğin Sesi Derneği ve pek çok demokratik kitle örgütü temsilcisi de etkinliğe destek sundu.
Ayrıca; CHP Ataşehir İlçe Başkanı Celal Yalçın ve il teşkilatı üyeleri, İYİ Parti İstanbul STK Başkanı Fatih Babacan, Ataşehir İlçe Başkanı Çağlayan Canbulat ve diğer il-ilçe yöneticileri, DEM Parti Ataşehir İlçe Eş Başkanları Zeynep Kuloğlu, Yakup Otanur ve diğer il yönetim kurulu üyeleri ve TİP ataşehir ilçe yöneticileri, Romanlar tarafından kurulan Güzel Parti’nin kurucu Genel Başkanı Hüseyin Akbulut etkinliğe katılarak dayanışma gösterdi.
Etkinlikte Roman yurttaşlar, Roman gençler ve Romanlara yönelik ayrımcılığa karşı mücadele eden farklı kimliklerden katılımcılar, tarihsel adaletin sağlanması ve ayrımcılıkla yüzleşmenin önemine vurgu yaptı.
Unutmamak ve Unutturmamak İçin
Romani Godi Derneği, İstanbul Roman Hakları Federasyonu ve Ataşehir Belediyesi, 2 Ağustos Roman Soykırımı Anma Günü vesilesiyle gerçekleştirilen bu anlamlı etkinlikle, geçmişin karanlık sayfalarının unutulmaması ve bir daha yaşanmaması adına toplumsal hafızayı güçlendirmeyi amaçladı. Etkinlik, yalnızca anmakla kalmadı; aynı zamanda Romanların insan haklarına tam erişimi için kolektif bir bilinç oluşturma çabasına güçlü bir katkı sundu.
