Roman yemek kültürü denince aklımıza neler geliyor?
Bir toplumun kültürünü ve kimliğini yansıtan önemli etkenlerden birisi de yemekleridir (Berik ve Kahraman, 2009: 212). Yemek kişisel ve toplumsal yönleri olan bir kültür unsuru olup yaşanan fiziki ve kültürel coğrafya yemek kültürünü de yakından etkilemektedir (Sitti, Hayta ve Yetim, 2009: 208).
Toplumların mutfak kültürleri veya yeme alışkanlıkları yaşam tarzılarının, yaşadıkları bölgelerlerden veya etkileşimde bulundukları diğer topluluklardan bağımsız gelişmemiştir. Bütün toplumların mutfak kültürü, hem toplumların yaşam tarzlarından hemde yaşadığı diğer toplumların kültürel ögelerinden etkilendiğiyle karşılaşılmaktadır.
Roman kültürünü derinden etkileyen göç ve göçebeliğin kendine ait olan özgün ihtiyaçları hem farklı toplumlarla sık sık iletişim kurulmasını sağlıyor olması Roman mutfağını ve yeme alışkanlıklarını büyük oranda etkilemiştir. Göçebeliğin doğası gereği yapımı kolay olan, muhafazası kolay olan, ve malzemelerine kolaylık erişilebilir olan yemeklere olan ihtiyacın izleri bu gün Roman mutfak kültüründe görülmektedir. Aynı zamanda göç sebebiyle farklı toplumlar sık sık iletişim geçilmiş olan farklı toplumlarla hem dil açısından hem kültür açısından hem de mutfak kültürü açısından etkileşimin yaşanmasına sebep olmuştur.
Roman tarihi hakkında yazı kaynakların kısıtlı olması sebebiyle ilk göç noktası olduğu düşünülen Hindistan mutfağında nelerin miras kaldığı veya göçün başlığı ilk zamandan bu güne beslenme alışkanlıklarında ne gibi değişikliklerin yaşadığı tam olarak bilinememektedir. Ama bilinen bir şey varsa o da bu gün özellikle Trakya ve Akdeniz havzasında yaşayan Romanların mutfak kültürüyle başta Rum, Pomak ve Türk toplumlarının mutfak kültürleri bolca etkileşim yaşamıştır.
Roman toplumunun Türkiye’de özellikle son yüzyılda yaşadığı sosyal değişimler yine yemek kültürününde benzer bir değişim yaşamasına neden olmuştur. Bu duruma rağmen mutfak kültürü bölgesel farklılıklar içerse de kültürel mirasın nesillerden nesillere aktardığı yemekler bu güne kadar gelebilmiştir.
Roman toplumunun kendi içerisinde sahip olduğu hetorejen yapısı sebebiyle farklı bölgelerde veya farklı Roman gruplarda (Sepetçiler vb.) farklı mutfak kültürünün bulunduğu görülmektedir. Sahip olunulan heterojen yapı farklı bölgelerde farklı yemekler karşılaşılmasına neden olmaktadır.
Romani Godi olarak Roman yerleşimlerine gerçekleştirdiğimiz ziyaretlerde öğrendiğimiz, yeniden hatırladığımız bazı yemeklerin yemek tariflerini sizler için derlemek istedik. Belki sizlerin yolu bir Hıdırellez’de Malkara’ya düşecektir ve güzel bir Hıdırellez böreğinin tadına bakma şansınız olur veya belkide Manisa-Gördes’e yolunuz düşer hızlıca yapılabilen Çingene turşunun tadına bakma şansınız olur.
Farklı bölgelerden derlediğimiz yemek tariflerinden ilk olan Manisa-Gördes yöresinden Çingene Turşu’nun tarifini ve ihtiyaç olan malzemeler siziler için aşağıda yer alıyor:
- İhtiyaç Olan Malzemeler
- Kuru biber
- Limon tuzu
- 2 litre su (Eklediğin malzemeye göre artabilir)
- Sarımsak
2.Yapılışı:
- Kuru biberler yıkayıp haşlanır.
- Haşlandıktan sonra suyu süzülür. Tekrar soğuk suyla yıkanır.
- Boş bir tencereye biberler alınır. Yeteri kadar su eklenir.
- Sarımsaklar havanda dövülüp tencereye eklenir.
- Limon tuzu ve tuz tencereye eklenip karıştırarak içinde eritilir.
- Bir gece buzdolabında bekletilip ardından tüketilebilir 🙂
